Leestijd: 3 minuten
Vergunningsvrij bouwen is vaak een uitkomst als het gaat om het plaatsen van een bouwwerk in het achtererfgebied. Maar ook een dakkapel, zonnewering en meer vallen hieronder. Uiteraard zijn er wel voorwaarden waar het bouwwerk aan dient te voldoen alvorens het vergunningsvrij kan worden gebouwd. Denk aan het gebruik, maximale bouwhoogtes en meer. Maar kan en mag vergunningsvrij bouwen beperkt worden? Dat leggen wij je uit in deze blog!
Wat is vergunningsvrij bouwen?
We beginnen bij het begin: vergunningsvrij bouwen is het bouwen van bouwwerken, dakkapellen, zonneweringen, erfafscheidingen, antenne-installaties en meer onder bepaalde voorwaarden zonder dat je een omgevingsvergunning nodig hebt. In de praktijk wordt vergunningsvrij bouwen veel toegepast voor het bouwen van bijbehorende bouwwerken en bijgebouwen.
Een bijbehorend bouwwerk is bijvoorbeeld een aan- of bijgebouw bij een bestaand hoofdgebouw. Dit hoofdgebouw kan een bedrijfspand of woning zijn. Het bouwwerk is functioneel dan ook hetzelfde als het hoofdgebouw. Indien de afstand groter dan 4 meter van het hoofdgebouw is, is het functioneel ondergeschikt aan het hoofdgebouw. Je mag er dan niet in wonen of je bedrijf in uitbreiden. Wel mag je het bouwwerk gebruiken voor bijvoorbeeld een carport, garage of opslag.
De aanname die men vaak doet is dat vergunningsvrij bouwen de uitkomst is voor alles. Echter is dat niet altijd het geval. Naast de bouw- en gebruiksregels waar je je aan dient te houden van een vergunningsvrij object kan ook de gemeente het een en ander doen.
Mag vergunningsvrij bouwen beperkt worden?
Vergunningsvrij bouwen, de oplossing voor bijna alles! Alleen is dat niet zo makkelijk als sommige mensen denken. Ten eerste moge het duidelijk zijn dat je je aan de bouw- en gebruiksregels van vergunningsvrij bouwen hebt te houden als je iets vergunningsvrij wilt bouwen. Wijk je hier van af, dan ben je omgevingsvergunningplichtig.
Ten tweede mag het duidelijk zijn dat je hetgeen dat vergunningsvrij is (neem als voorbeeld een loods in het achtererf) niet gebruiken mag als dat gebruik in strijd is met het bestemmingsplan. Zo mag je binnen een woonbestemming ten behoeve van wonen geen detailhandel exploiteren in het betreffende vergunningsvrije bouwwerk.
Nu komen we bij de vraag waar je waarschijnlijk naar opzoek bent. Mag de gemeente zelf vergunningsvrij bouwen beperken? Het antwoord hierop is ja, maar… De gemeente mag in het bestemmingsplan regels opnemen die strijdig zijn met de voorwaarden van vergunningsvrij bouwen. Het bestemmingsplan kan dan ook (deels) vergunningsvrij bouwen uitsluiten. Dit moet wel specifiek benoemd zijn. Echter ligt er wel een hele zware motiveringsplicht bij de gemeente, alleen onder zeer specifieke omstandigheden mag men beperkingen opnemen. Normaliter mag je namelijk met vergunningsvrij bouwen afwijken van de in het bestemmingsplan gestelde bouwregels en oppervlakten. In plaats daarvan moet je voldoen aan de bouw-, oppervlakte- en gebruiksregels van vergunningsvrij bouwen. Wel heb je te voldoen aan de gebruiksregels van het bestemmingsplan zoals eerder benoemd.
Ja maar… is dit te rechtvaardigen? Kan en mag de gemeente dit zomaar doen? Het antwoord hierop is ja, mits locatie-specifieke omstandigheden dit rechtvaardigen. De gemeente mag vergunningsvrij bouwen beperken als er sprake is dat een dergelijk bouwwerk afbreuk zal doen aan een goede ruimtelijke ordening. Er is hier veel jurisprudentie over en het verschilt per casus of de gemeente dit wel of niet had mogen verbieden. Een éénduidig antwoord is dan ook niet te geven of het te rechtvaardigen is. Wel is de conclusie te trekken dat het niet zomaar kan en mag.
Conclusie
Vergunningsvrij bouwen kan als je de regels van vergunningsvrij bouwen volgt. Wel is het opletten of in het bestemmingsplan zelf regels zijn opgenomen die bouwwerken en objecten die vallen onder het vergunningsvrij bouwen beperken. Dit moet wel duidelijk benoemd zijn. Of dit in sommige gevallen gerechtvaardigd is, is een tweede.
Weet je niet zeker of je vergunningsvrij mag bouwen, en zo ja of het is toegestaan binnen het bestemmingsplan? Vraag het ons! Ook doen wij bestemmingswijzigingen, omgevingsvergunningen en meer! Heb je een vraag? Vul dan vrijblijvend dit formulier in. Bellen mag natuurlijk ook!
Jorrit Zeldenrust
16 juni 2021